Diagnoza : Afazja

Coraz więcej w w przedszkolach oraz szkołach wpływa orzeczeń ze zdiagnozowaną afazją rozwojową u dziecka. Dla większości rodziców może brzmieć to enigmatycznie, mogą się zaniepokoić. Dziś więc wyjaśnienie co to jest afazja rozwojowa i jak ją rozumieć.

I. Co to jest ta afazja rozwojowa?

Afazja rozwojowa występująca u dzieci spowodowana jest uszkodzeniem pewnych struktur mózgowych, często w postaci mikrourazów o nieznanej genezie i niejednoznacznym patomechaniźmie. Nie jest konsekwencją niepełnosprawności intelektualnej, niedosłuchu, porażenia mózgowego, całościowych zaburzeń rozwojowych.

Afazja rozwojowa to specyficzne zaburzenia rozwoju mowy i języka. Dzieci pomimo prawidłowego słuchu fizycznego i – co najmniej – normy intelektualnej, mają trudności z nabywaniem i rozumieniem mowy.

II. Jakie są rodzaje afazji rozwojowej?

Wyróżnia się trzy rodzaje afazji rozwojowej:

1. afazja rozwojowa typu ekspresyjnego (ruchowa, motoryczna) czyli wtedy gdy dziecko nie mówi lub mówi bardzo słabo, ale rozumie mowę;

2. afazja rozwojowa typu percepcyjnego (sensoryczna) czyli rozumienie mowy otoczenia jest dla dziecka ograniczone, natomiast mowa czynna dziecka jest bardzo agramatyczna i niewyraźna;

3. afazja rozwojowa typu mieszanego (motoryczno-sensoryczna) czyli połączenie obu poprzednich tzn. dziecko nie mówi (lub słabo mówi) oraz nie rozumie mowy otoczenia.

III. Jakie są objawy afazji rozwojowej?

Objawy afazji rozwojowej mogą być różnorodne i obejmować:

• Zaburzenia lub zniesienie zdolności wyrażania myśli słowami: Dzieci z afazją rozwojową mogą mówić powoli i oszczędnie, mają trudności w składaniu słów i zdań.

• Trudności w opanowaniu systemu gramatycznego i składni: Występuje niewłaściwa fleksja, parafazje głoskowe (zamiany lub pomijanie głosek), parafazje słowne (wstawianie błędnych słów), agramatyzmy (niewłaściwa forma gramatyczna) oraz uproszczenia w budowie zdań.

• Zaburzenia o charakterze amnestatycznym: Dzieci mają trudności w przypominaniu sobie już nabytego słownictwa, używają opisowych określeń zamiast właściwych słów do określania przedmiotów i pojęć.

• Trudności w uczeniu się nowych słów i zapamiętywaniu ich znaczeń.

• Problemy z powtarzaniem cudzych słów i zdań.

• Tworzenie neologizmów, czyli używanie nowotworzonych słów, zniekształcanie słów oraz niezrozumiała mowa.

• W przypadku afazji percepcyjnej: trudności w rozumieniu mowy. Dzieci rozumieją sens pytań i zdań dopiero po kilkakrotnym powtórzeniu. Czasami rozumieją sens niektórych słów, ale nie całych zdań.

  IV. Jakie mogą być jeszcze trudności dzieci z afazją?

Oprócz trudności związanych bezpośrednio z mową, dzieci z afazją rozwojową często doświadczają innych wyzwań, takich jak:

• Trudności w czytaniu (aleksja) i pisaniu (agrafia) w różnym stopniu.

• Ograniczenia w uczeniu się na pamięć: Dzieci z afazją rozwojową mają wolniejsze tempo zapamiętywania informacji, trudności w zachowaniu dokładności, szybsze zapominanie.

• Problemy z koncentracją.

• Dysharmonia rozwojowa, problemy z motoryką małą i dużą, zaburzenia integracji sensorycznej, nadmierna męczliwość.

• Nerwowość, lękliwość, nadpobudliwość, problemy emocjonalne, obniżone poczucie własnej wartości, unikanie kontaktów społecznych i izolowanie się.

V. Jak pomóc dziecku z afazją rozwojową?

Dziecko z afazją rozwojową wymaga wsparcia i kompleksowej terapii wielospecjalistycznej. W tym procesie bardzo ważną rolę odgrywa logopeda (neurologopeda), psycholog, pedagog oraz terapeuta integracji sensorycznej. Terapia afazji rozwojowej jest długa i wymagająca, ale niezwykle istotna. Wszyscy specjaliści pracujący z dzieckiem powinni ze sobą współpracować i wymieniać się spostrzeżeniami, mając na uwadze dobro dziecka.

Niezależnie od trudności, bardzo ważne jest zapewnienie dziecku pełnego wsparcia i zrozumienia, które pomogą mu rozwijać swoje umiejętności komunikacyjne i osiągać postępy w zdobywaniu języka. Dziecko powinno się chwalić za nawet najdrobniejsze osiągnięcia, nie hamować spontanicznych reakcji werbalnych, które mogą być podłożem rozwoju mowy prawidłowej. Nie wolno porównywać dzieci do rówieśników lecz doceniać indywidualne postępy dziecka. Od dziecka afatycznego nie możemy również wymagać, że przez parę miesięcy dogoni, a nawet przegoni swoich rówieśników w rozwoju mowy. Oczywiście może tak się stać, ale większość dzieci potrzebuje czasu. Jeżeli czterolatek nauczy się mówić w sposób zrozumiały dla otoczenia to nie można wymagać od niego, żeby za miesiąc, dwa mówił już poprawnie wszystkie głoski języka polskiego. Nawet dzieci, które rozwijają się „zgodnie z normami” mają czas, żeby powiedzieć np. głoski szumiące, nie wspominając już o głosce „r”. Pamiętajmy: dzieci to nie mali dorośli. Dzieci nie muszą od razu wszystkiego wiedzieć, umieć. Presja rodziców może doprowadzić do odwrotnego skutku niż było w założeniu rodziców. Chwalmy, przytulajmy, motywujmy do mówienia w sposób spontaniczny, naturalny, bez presji.

W artykule wykorzystano fragmenty ze strony internetowej: https://cbt.pl/poradnie/czym-jest-afazja-rozwojowa-zrozumienie-i-wsparcie-dla-rodzicow-i-dzieci/