Oddech: ważna rzecz!

Miesiąc temu zamieszczona została w artykule garść informacji o prawidłowym sposobie spożywania posiłków przez dzieci. W tym miesiącu będzie mowa o prawidłowym oddechu. Na mowę składają się liczne aspekty, oddech jest bardzo ważny w prawidłowym rozwoju mowy. Właściwy tor oddechowy mówiąc najkrócej jest wówczas, gdy powietrze pobierane jest nosem przy zamkniętych ustach. Prawidłowe oddychanie to więc aktywny nos. To zatem domknięte wargi. Wnikając głębiej to szeroki język uniesiony za szyjkami zębów siecznych i wysklepiający przednią i środkową częścią podniebienie twarde.

Oddychanie przez usta powoduje wady wymowy. Spoczywający język na dnie jamy ustnej nie jest aktywowany, napięcie mięśniowe jest dużo słabsze niż przy zamkniętej buzi. Dziecko ma wówczas problemy z pionizacją języka, a co za tym idzie, w konsekwencji w wypowiadaniu niektórych głosek

 Irena Karłowska rozróżnia w nim dwa typy oddechu przez usta :

1. oddychanie nawykowe przez usta. Dzieje się to wówczas kiedy dziecko nie posiada żadnych anatomicznych i funkcjonalnych nieprawidłowości, które mogłyby uniemożliwić oddychanie nosem.

2. oddychanie przez usta uwarunkowane organicznie. Mamy wówczas już do czynienia z biologiczną przeszkodą oddychania torem ustnym, której sam logopeda nie pokona.

Przyczyn niewłaściwego oddechu może być więc wiele. Są to między innymi:

-przedłużające karmienie dziecka butelką – po 18 m.ż,

- ssanie przez dziecko smoczka, palca, warg, policzków,

- częste infekcje górnych dróg oddechowych,

- obniżone napięcie mięśni,

- przerost migdałków (podniebiennych, gardłowego)

- krzywa przegroda nosa,

- ankyloglosja (skrócone wędzidełko języka),

- polipy w nosie, 

-alergie.

W zależności od przyczyny niewłaściwego toru oddechowego rodzice mogą się konsultować z laryngologiem, alergologiem, a czasem nawet potrzebna jest konsultacja ortodontyczna. Powinno się zatem znaleźć przyczynę i pracować nad jej eliminacją.

Jako logopeda wprowadzam wiele ćwiczeń, które sprzyjają opanowaniu u dziecka właściwego toru oddechowego (oczywiście w miarę możliwości stanu zdrowotnego dziecka).

Poniżej przykładowe ćwiczenia oddechowe, które można wykonywać w domu. Należy pamiętać, iż praca nad oddechem powinna być łagodna i naturalna, a nawet powinna relaksować.

- wąchanie kwiatków – wdech i wydech nosem,

- dmuchanie (wprawianie w ruch) wiatraczków (wdech nosem, długi wydech ustami),

- dmuchanie na papierowe łódki na powierzchni wody (wdech nosem, długi wydech ustami),

- dmuchanie baniek mydlanych (wdech nosem, długi wydech ustami).

Równolegle trzeba ćwiczyć pionizację języka, ale to już wg indywidualnie dobranych ćwiczeń z dzieckiem.